20. Gdańska Jesień Pianistyczna – Leszek Możdżer

Leszek Możdżer – fortepian

Utwory J.S. Bacha, F. Chopina, standardy jazzowe i utwory własne, które ułożą się w opowieść dotykającą muzyki jako języka emocji.

Czas trwania koncertu: ok. 75’

Historia fortepianu dekafonicznego rozpoczęła się w 2023 roku, kiedy to prof. Paweł Nurowski, organizator matematycznej konferencji Grieg meets Chopin - Warsaw meeting on geometric methods in science zadzwonił do Leszka Możdżera. Pianista już od dłuższego czasu nosił się z zamiarem wytworzenia fortepianu strojonego w systemie dziesiętnym, ale potrzebował do tego zespołu konstruktorów, m.in. matematyka, którzy stworzyłby tabelę strojeniową, według której mógłby pracować stroiciel. Współczesny, równomiernie temperowany system strojenia jest bowiem matematycznym systemem dwunastkowym i to właśnie w tym systemie funkcjonuje cała muzyka tonalna. Począwszy od swojego pierwszego historycznego przedstawiciela, Jana Sebastiana Bacha, który uprawomocnił ten właśnie system strojenia, komponując Das Wohltemperierte Klavier, będącym cyklem Preludiów i Fug napisanych we wszystkich istniejących tonacjach.
Leszek Możdżer podważa jednak istniejący stan rzeczy i zmienia liczbę klawiszy w oktawie z dwunastu na dziesięć. Odważna próba odejścia od powszechnie używanego systemu strojenia stawia przed pianistą i jego słuchaczami istotne pytania: na ile system tonalny jest częścią pianistyki, a na ile jest nią artykulacja, precyzja uderzenia, frazowanie, dynamika, operowanie pedałami? Czy da się wyrazić emocje, mówiąc w innym, niezrozumiałym języku? Na ile temperacja stroju jest w stanie ochronić pianistę, ubrać go w barwy ochronne, a na ile jest dla niego życiodajnym, inspirującym polem działania? Czy system dwunastu klawiszy w oktawie wspiera pianistę, czy raczej jest dla niego bolesnym ograniczeniem? No i najistotniejsze chyba pytanie dotyczące całej współczesnej muzyki tonalnej: czy to, czego słuchamy, to muzyka czy matematyka? Jak z punktu widzenia twórcy rozkładają się proporcje w systemie dziesiętnym, a jak w systemie tuzinowym? Razem z zespołem naukowców i fortepianmistrzów udało się bowiem wytworzyć instrument, który zaprzecza wszystkim dotychczasowym prawom tonalnej grawitacji, ale operuje tą samą zasadą, tyle że w innej rozdzielczości. Za pomocą zjawisk rezonansowych Leszek Możdżer zapragnął wejść do świata współczesnej muzyki i posługując się matematyką, spróbować rozpoznać na nowo istotę dysonansu i konsonansu jako nieodłącznej części ludzkich poszukiwań harmonii, prawdy i piękna.
Program koncertu zawiera utwory Bacha, Chopina, standardy jazzowe i utwory własne, które układają się w opowieść dotykającą muzyki jako języka emocji, ale przede wszystkim pomagają pojąć jej matematyczną zasadę i odpowiedzieć sobie na pytanie, czy sam proces słyszenia nie jest przypadkiem najważniejszą częścią muzyki.

Leszek Możdżer
Jeden z najwybitniejszych polskich muzyków jazzowych i nie tylko. To pianista światowej klasy, odważny eksplorator i oryginalny twórca, wyróżniający się własnym językiem muzycznym. Urodził się w 1971 roku w Gdańsku. Naukę gry na fortepianie rozpoczął w piątym roku życia i przeszedłszy wszystkie szczeble edukacji uzyskał dyplom gdańskiej Akademii Muzycznej w 1996 roku. Jazzem zainteresował się w klasie maturalnej. Ostrogi zdobył w zespole klarnecisty Emila Kowalskiego, a pierwszą próbę z zespołem Miłość odbył na swoje 20. urodziny. We wczesnych latach działalności muzycznej był również członkiem kwartetu Zbigniewa Namysłowskiego. W roku 1992 otrzymał wyróżnienie indywidualne na Jazz Juniors i była to pierwsza kropla obfitego deszczu nagród, jakie miały spaść na niego przez następne lata. Od tamtego czasu zwyciężał we wszystkich kolejnych ankietach czytelników Jazz Forum w kategorii Fortepian i został też wielokrotnie uznany Muzykiem Roku.
Nagrywał płyty z najwybitniejszymi polskimi muzykami jazzowymi: Tomaszem Stańką, Januszem Muniakiem, Michałem Urbaniakiem, Piotrem Wojtasikiem, Adamem Pierończykiem, Henrykiem Miśkiewiczem, Anną Marią Jopek. Nagrywał też ze Zbigniewem Preisnerem. Od lat współpracuje również z mieszkającym w Los Angeles Janem Kaczmarkiem, wliczając w to nagranie nagrodzonej Oscarem muzyki do Finding Neverland.
Możdżer koncertował i nagrywał też z międzynarodowymi gwiazdami, takimi jak: David Friesen, Pat Metheny, Arthur Blythe, Buster Williams, Billy Harper, Joe Lovano, Archi Shepp, David Liebman, Charles Fox, Lester Bowie, David Gilmour, Marcus Miller, John Scofield, Steve Swallow, Eddi Daniels, Tan Dun. Pianista najpełniej odnajduje się w projektach solowych i autorskiego trio z Larsem Danielssonem i Zoharem Fresco.

mozdzer.com/pl

Wszystkie nadchodzące koncerty w ramach festiwalu TUTAJ

Sponsor Specjalny:

Patroni medialni GJP 2025: